Waarom vele werklozen niet meer "willen"

Kleine waarschuwing: dit is eerder een rant dan een blogpost, vandaar dat het ook iets langer is geworden dan gewoonlijk.

Intro

Mensen uit noeste arbeidersfamilies of verstokte (al dan niet) hardwerkende Vlamingen zeggen het telkens opnieuw, als een hypnotiserende mantra : “Wanneer je wil werken heb je werk.” 

Eenzelfde soort mantra wordt door de verkozenen van deze mensen herhaalt, zei het in verschillende nuances. Het gaat er dan ook als zoete koek in bij de kudde TV-kijkers, de zondagsFlaminganten (wanneer er een wielerwedstrijd is durven ze al wel eens met een vlaggetje zwaaien, maar verder houden ze hun mond, ook wanneer de groenten in de Nederlandse supermarkt goedkoper zijn dan die van de Vlaamse groentewinkel achter de hoek of wanneer het Vlaams-zijn hen centjes opbrengt) en de rechtse jongens die op een veilige job zitten. 

En rond deze volkse wijsheid is ten gevolge daarvan een volledig regeringsbeleid gebouwd.
Immers, niemand is vanuit natuurlijke inborst een goed mens te noemen volgens Bart De Wever en de zijnen (ik neem hem hier als symbool). Dus zeker werklozen zijn van nature uit niet te vertrouwen en zullen wel ten onrechte steun krijgen, te lui zijn, of nog ergers: volledige profiteurs zijn van allerlei gunsten. En jazeker, overal zitten profiteurs, mensen die het makkelijk nemen en de kantjes er vanaf lopen… evengoed in het bedrijfsleven, de politiek, de sport, de showbusiness en zeker ook bij werklozen (als is hun financiële impact zeer gering te noemen tegenover de massale fraude op hoger niveau). 

Het erge aan deze redenering is dat er ook een bepaalde politieke visie uit voortvloeit, waaruit dan weer maatregelen komen die onze maatschappij en economie in sneltreinvaart verder afbreken.  

Ik wil hier, voor alle duidelijkheid, niet beweren dat de voorgangers van onze huidige regering het allemaal prima voor elkaar hadden, integendeel: een enorm deel van de verantwoordelijkheid van de huidige situatie komt op rekening van Cd&V, Sp.a en OpenVLD. Drie partijen, waarvan er nu één met alle zonden van Israel wordt overladen, terwijl de andere twee met boter op het hoofd gewoon meedoen aan de huidige machtsverdeling en daar zelfs compleet tegenstrijdige standpunten met hun eigen beleid van toen beginnen in te nemen (al praten ze dat weer goed door alweer de zondebok te bekogelen met spreekwoordelijk slijk). Niet dat de SP.a veel beter verdient, ze hebben nooit een sociaal beleid gevoerd en verdienen ze evenmin enig respect in de afrekening die nu aan de gang is binnen het staatsapparaat waar socialisten een voor een worden weggefilterd uit topposities als waren ze een soort besmetting.

Werklozen opjagen, prikkelen, zonder geld zetten uithongeren,… we hebben het in het debat allemaal zien passeren (de ultra rechtse mensen laat ik even buiten beschouwing aangezien men daar het kleuterniveau nog niet heeft overstegen en het ronduit over werkkampen heeft en dat soort onzin).

De echte besmetting is niet de werkloosheid, maar wanneer je de rechtse retoriek aanhoort zijn diegenen die slachtoffer werden van de crisis, opeens de òòrzaak. 

Eindresultaat

Werkloosheid is een eindresultaat van een heleboel factoren. Een feit dat vele politici schijnen te vergeten. Ze maken het publiek wijs dat er ergens in de Wetstraat een knop staat waar je meer jobs mee kan bij maken wanneer je er genoeg op drukt. Meer lastenverlaging veroorzaakt voor hen vanzelf 50.000 jobs of meer… zonder dat daar enige onderbouw, berekende voorspellingen of een systeem achter zit. "De vrije markt haar gang laten gaan", zeggen ze dan, iets dat telkens weer tot inmenging van een overheid moet leiden omdat het heel snel heel scheef trekt aangezien er enkelingen zo verschrikkelijk veel macht en geld hebben dat ze het vrije markt systeem volledig naar hun hand zetten met desastreuze gevolgen.

Eveneens is werkgelegenheid ook een eindresultaat van evenveel complexe factoren (een firma waar men de vraag naar een product ziet toenemen zal waarschijnlijk vroeg of laat extra mensen nodig hebben om taken uit te voeren in de productie of verkoop, om maar één voorbeeld te noemen). Wanneer er lage koopkracht is bij de klanten van deze firma, zal deze misschien niet echt meer verkopen en dus ook minder mensen nodig hebben.

Dat zelfde bedrijf uit mijn voorbeeld ziet de vraag misschien niet toenemen naar het product in kwestie in deze economie, maar zou volgens de berekeningen tòch opeens iemand extra in dienst nemen omdat deze persoon door een voordeelsmaatregel “goedkoop” werd?
De loonkost is daar het toverwoord, al heeft er niemand het over de koopkracht van de mensen (een opvallende afwezige ook in het regeerakkoord, ik vond er nergens enige referentie terug naar koopkracht). Nochtans is dit de sleutel om een economie enige tractie te geven. Wie koopkracht heeft en werk heeft, draait gewoonlijk mee om ook andere mensen koopkracht en werk te verschaffen (da's toch de theorie). Wanneer je natuurlijk aan de lopende band wergwerpmensen creëert die snelle kleine onderbetaalde jobs moeten uitvoeren, al dan niet onder zware dwang, dan bouw je een wasteland, geen economie.

De jacht

Hoe je het ook draait of keert, wanneer je werkloos bent wordt je geconfronteerd met een ware heksenjacht, beschimpingen, grappen, beledigingen en achterdocht… en in je zoektocht naar werk heb je een niet-aflatende stroom van afwijzingen te verwerken, niet meteen iets om trots op te zijn of vrolijk van te worden. Toch wordt er van bovenhand inzet en zelfs positivisme van je verwacht. 
Dit is een illusie. Het overgrote deel van werklozen die langer dan zes maand zoeken is niet positief meer, is niet gelukkig, en al zeker niet vrolijk. Hoe kan je als weldenkend mens, wanneer je in een vuilbak bent gegooid door de maatschappij, nog lachen en positief blijven? Akkoord, er zijn er altijd die blijven lachen en er voor gaan -chapeau voor hen- maar de grote meerderheid krijgt dan een flinke deuk. En dat is menselijk, dat is normaal. 
Ook al dien sommige politici alsof dat reden genoeg is om die mensen dan 'te pakken'. 

Zeker geen positie die ik ‘makkelijk’ zou noemen (al zijn werklozen nog altijd beter af dan die mensen die noodgedwongen op een bedrijf werken waar de boel aan het fout lopen is en waar je nul ontsnappingskansen ziet, da’s nog frustrerender).

Daarbij komt nog dat de jobs die je ziet aangeboden worden via de traditionele kanalen veelal afval-jobs zijn (onderbetaald, onveilig, onstabiel, ver weg, niet duurzaam, niet vol te houden, slopend, of nog erger: op een zinkend schip).

Uit al deze nadelige toestanden wordt je (op straffe van je uitkering te verliezen) geacht te “kiezen”. Dat kiezen is natuurlijk nep, je kan dan meestal iets aannemen waar je net iets minder krijgt dan je uitkering, en waar je tegelijk je gezin qua tijd mee treft of waar je zelfs aan toelegt wanneer je je vervoer, onkosten en extra kosten (oppas, kledij, materiaal, sociale omgang…) meerekent. 

Even meegeven dat de kost van te werken in zulke omgevingen vaak onderschat wordt. Werkende armen zijn vaak arm omdat de job hen niet genoeg oplevert, maar tegelijk ook kosten met zich meeneemt. (Ik haal hier het voorbeeld aan van een man uit Mechelen die noodgedwongen in Antwerpen centrum moest werken en evenveel geld kwijt was aan eten, vervoer en extra kosten dan dat hij met variabele onvoorspelbaar aantal uren per week te komen werken kon verdienen, toch deed de man voort omdat hij naar eigen zeggen nergens anders werd aangeworven of geen tijd had om te gaan solliciteren - hij had geen vakantie opgebouwd tijdens een periode werkloosheid, dus kon hij enkel onbetaald verlof nemen, wat hij dan financieel niet kon.)

De bende NVA’er en hun neo-liberalen (of diegenen die zich zo gedragen) staan er bij en lachen in hun vuistje, in hun binnenste hebben ze uiteraard niets liever dan dat werklozen (die ze als pure parasieten beschouwen) door het stof moeten kruipen, in de armoede terecht komen, of uiteindelijke zich overgeven en bij hun industrievrienden gaan werken. Ze denken ook ècht dat dit de economie gaat vooruit helpen, en hun zakken zal vullen. 

Waarom zou het zijn dat mensen het beu worden denk je? Waarom zou het zijn dat werklozen na x-aantal maanden (de ene z’n weerstand is al groter dan de andere) het totaal opgeven en letterlijk in hun bed blijven liggen en naar het plafond staren? 

Is het omdat onze arbeidsmarkt o-zo interessant is, uitdaging en kansen biedt? Is het omdat je iets mist en daarom gemotiveerd bent om er bij te horen? Neen,… face it, de arbeidsmarkt is doffe ellende wanneer je niet bij die happy-few hoort met een veilige, stevige jobs of bij de enkelingen die het geluk hebben een job uit te voeren die ze echt graag wilden doen. 

Dààrom, en NIET omdat ze allemaal lui zijn, gaan de meeste werklozen na een tijd er de brui aan geven… dààrom ook dat er werklozen zijn die na x-aantal tijd om-het-even-wat aannemen qua job en er nul komma nul energie in steken: omdat ze uit ervaring weten dat het een door de vdab geregelde nepjob is, bij een bedrijf dat geen zier om hen geeft en peanuts betaalt. Daarom werkt uw arbeidsmarkt niet beste liberale politici, … daarom staan de winkels, ketens, kantoren vol met mensen die minimaal dienst verlenen en zich vooral bezig houden met rapportjes naar hun superieuren dragen.

Wanneer men er van uit gaat dat mensen “droog” zetten als enige prikkeling (om het met de woorden van über harde-tante Zuhal Demir te zeggen) gaat werken om deze hele grote groep mensen aan echte jobs te helpen, gaat men nog barre tijden tegemoet. Niet alleen veroorzaakt men een directe ontevredenheid, men gaat een slechte situatie van een verziekte arbeidsmarkt nog erger maken door mensen te dwingen.

“Denken, durven, dwangarbeid”: dat zou beter de slogan van N-Va zijn volgende verkiezingen. Want wanneer de supermarkten, order-picking, schoonmaak, callcenters, stratenbouw ja zelfs bepaalde kantooromgevingen gaan bezaaid worden met mensen die gedwongen werden eender welke job te aanvaarden, gaan we wat zien.

Ik voorspel NOG slechte service (zeker bij zaken waar het nu al kommer en kwel is, en die gretig gebruik gaan maken van de door deze deze regering aangeboden goedkopere arbeidsplaatsen) en vooral nog een grotere ontevredenheid.

Wat er ook gaat gebeuren is dat de jongeren en langdurig werklozen zo goedkoop gaan worden, dat ze de huidige werknemers in de lagere echelons zullen wegduwen als het ware (iets dat we eind jaren ’80 ook zagen gebeuren onder het extreem kortzichtige beleid van bepaalde SP-ministers).


Waardoor je iemand de nèt z’n kost kon verdienen (laat me hem Mohammed noemen), vervangt door een werkende arme (Rik), waarbij Mohammed die z’n job verliest ook niet meer toekomt (koopkracht daalt ook daar) en wie weet, komt Mohammed daarna (na lang genoeg tevergeefs naar een job te hebben gezocht) ook in aanmerking voor een statuut waarbij hij minder kost aan de werkgever. Wie weet ruilen Rik en Mohammed zo nog een aantal keer van plek, … maar het eindresultaat zal altijd hetzelfde blijven: beiden hebben een lagere koopkracht dan die ze nu hebben en het bedrijf zal een marginale “winst” maken (ten hoogste) - de echte dupe is de belastingbetaler (die deze     korting betaalt) en de klant van deze firma’s die waarschijnlijk mindere dienstverlening gaat krijgen. (Een studie toont trouwens dat de productiviteit van een uurloon de laatste 20 jaar met 250% is gestegen, terwijl het gemiddelde uurloon met 14% is gezakt… de echte winst zit’m aan de top alweer).

Zieke arbeid

Een verziekte arbeidsmarkt hervormen op alle gebied is aan de orde, het blind afmaken van werklozen en in de armoede duwen van wie toch werk vindt, is een totaal verkeerde richting en een neerwaardse spiraal, enkel jammer dat verstokte goedverdienende Vlamingen hier geen oog voor hebben… want ze zien enkel de beloofde (nep)winst die het snijden in sociale zekerheid hen zou kunnen opbrengen, niets is echter wat het lijkt: men bouwt de werkloosheidsvoorzieningen niet alleen af onder deze regering, men doet intussen niets om onze arbeidsmarkt te verbeteren, laat staan om de koopkracht te behouden.

Wat al zeker lijkt is een algemene tendens waarbij “de werkloze” als een parasiet wordt gebrandmerkt, en waar de meerderheid van de bevolking (veelal mensen die goed hebben geboerd tijdens de jaren ’60 of dergelijke) er goedkeurend naar kijkt.

Deze zelfde mensen zijn er echter wel als de kippen bij om te klagen wanneer een bedrijf geen correcte dienstverlening biedt (dat er dan een werkende armen deze dienstverlening gaf, zonder dat het hem of haar een moer kan schelen, is blijkbaar bijzaak).

Arbeidsvreugde is secundair geworden: alles moet opbrengen, alles moet snel en vervangbaar zijn, en mensen zijn niks waard: ze dienen enkele het grotere winstoogmerk van enkele aandeelhouders (heel vaak ook dezelfde mensen die aandeeltjes hebben in allerlei hefboomfondsen), dezelfde mensen die zulke fondsen kopen verwachten 7% winst per jaar (op z’n mist) en verwachten ook dat een werkloze “profiteur die hele dagen niks doet en zomaar geld krijgt” voor de firma’s in zijn portfolio gaat werken aan een verlaagde sociale bijdrage.

Meer nog, deze aandeelhouders, die ook zelf hele dagen niks doen, en vanuit een hangmat met een laptop hun beurscijfers in de gaten houden en ‘zomaar geld krijgen’ (om maar even het cliché om te draaien), zijn daarbovenop nog vrij kritisch tegenover iedereen die werk zoekt en dan zogenaamd niet genoeg bijdraagt aan deze economie.

Misschien moeten deze heren en dames zich de vraag stellen of het niet enkel hùn economie is die faalt. 
Ik voel me zelf in feite geen deel meer van “de” economie als het ware. Ik ben niet alleen werkloos, ik wordt niet alleen beschimpt en veracht, maar op de koop toe gaat men me heel doelbewust de armoede in duwen wanneer het even niet goed gaat? Waarom heb IK dan ook bijgedragen aan deze sociale zekerheid? Waarom heb ik dan belastingen betaald? Waarom zou ik me nog enigszins verantwoordelijk voelen om mee te draaien (al was het maar als consument) aan deze economie die niet meer de mijne is? 

Uiteraard loop ik rond in deze maatschappij en kan ik me er niet volledige van losmaken, maar ik voel me geen deel meer van HUN economie
. 

Misschien moeten de werklozen massaal hun neus ophalen om nog langer in dit soort nepstatuten en onderbetaalde afvaljobs te werken, zelfs wanneer dat betekend dat je dan in de armoede terecht komt. Meer nog, waarom staan we niet massaal op onze strepen en laten we deze aandeelhouders, betweters, neo-liberalen, nva’ers en OpenVLD would-be-ondernemers niet gewoon zelf hun vuilbakken buiten zetten, hun was doen, hun plafond witten, hun auto’s wassen, hun internetaankopen klaarzetten, hun kinderen naar de witte school in de verre randgemeentes brengen, hun slaapkamers stofzuigen of hun brood in een zakje stoppen of hun stomme champagnekleurige honden een ander kapsel geven?

Waarom laten we hen niet gewoon bàrsten in hùn economie die enkel gebaseert is op het uitzuigen en leeghalen van alle energie en levensvreugde van mensen waar ze geen zier om geven?

Arbeidsvreugde hoort zo te zijn dat je werk niet aanvoelt als je werk, waarbij je talenten kan ontplooien en tegelijk je energie kan omzetten naar iets nuttigs. Maar daarvoor krijg je geen kans meer.
Mensen worden in scholing geduwd die enkel als toevluchtsoord dient voor mensen die “safe” willen zitten en krijgen daarna begeleiding van organisaties als vdab en allerlei outplacement-zwendels waarbij het er op neerkomt dat er vijf “consulenten” (lees; verdoken werkloosheid) betaald wordt om nietszeggende raad te geven aan mensen waar GEEN WERK voor is. - Wanneer de regering ook hier het mes zou beginnen in zetten zouden ze al aan geloofwaardigheid winnen… Maar outplacement blijft iets waar men graag subsidies aan blijft uitdelen op kosten van “de hardwerkende vlaming”.

Het eindresultaat is dat je gedemotiveerd geraakt, als parasiet gebrandmerkt wordt en moet aanhoren dat je toch voor niks goed bent. Om dan “blij” te mogen zijn met een orderpicking job die je vanbinnen dood maakt en waar je na 6 maanden door de volgende zogenaamde parasiet vervangen wordt.

De echte parasieten (eerder epifyten) zijn de meeste mensen aan de top van zulke bedrijven (al zijn ze zeker niet allemaal zo boosaardig, velen rollen ook hier gewoon in zonder meer), de rol die ze maatschappelijk vervullen (ongeacht of ze nu als mens tof zijn of niet) is dat ze een opslok-strategie beoefenen. Geholpen door politici die hier cijfermatig winst in zien.

Technologische werklozen

Het is mijn overtuiging dat werkloosheid niet alleen een heet hangijzer is geworden in heel het politieke debat, maar stilaan een onoplosbaar probleem zal vormen naarmate technologie de mensen uit de arbeid zal duwen. Een Belgische (en vooral Vlaamse) manier van denken over arbeid kan dit niet oplossen, omdat ze nog steeds er van uit gaat dat “wie wil werken werk vindt”. 

Dat was misschien zo in de jaren ’60 inderdaad, en in vele opzichten kan je er zelfs vandaag nog mee wegkomen (rekening houdende dat je dan toegeeft dat werk op zich geen garantie meer is voor welvaart!). Maar dan nog, … binnen tien jaar zal dit zèker niet meer waar zijn. Ik vrees echter dat tegen het tempo dat men in ons land het debat aan het vereenvoudigen is naar “doppers tegen de rest” er nooit enige echte debatten kunnen gevoerd worden hierover. Evenzeer is mijn eigen houding waarbij de grote bedrijven als schuldige worden aangewezen niet volledig correct, er zijn er die het correct willen doen en weldegelijk een verantwoordelijkheid willen nemen, maar hierin geremd worden door een staat die meer macht wil.

We leveren ons in tussentijd over aan de halfbakken politici en hun bedrijfsvrienden en aan de vakbonden die hun achterban uitverkopen bij de eerste kans die ze krijgen. Terwijl zie ik rondom mij mensen van 25 al zeggen dat ze het al beu zijn, … terwijl zie ik mensen die 50 zijn aftellen naar het einde van hun loopbaan en zie ik in winkels en diensten allerhande mensen nog net op papier hun taak volbrengen om in orde te zijn, maar niks meer dan dat.

  

Ik begrijp “luie” werklozen wel op de duur. Week na week dezelfde vacatures tegenkomen van bedrijven die eigenlijk geen job hebben of een ervaren zeer jonge werkloze Webplus’er zoeken, week na week worden opgeroepen voor jobs die toevallig een trefwoord gemeen hebben met je CV, maar verder niks te maken hebben met je kwaliteiten.

VDAB is hier trouwens naast enkele grotere interims specialist in: men lijkt er wel een sport van te maken om mensen dmv. trefwoorden te selecteren voor verkeerde functies, waarschijnlijk puur om hun quota’s te halen, want ook daar geldt het principe dat het op papier allemaal in orde moet zijn, ongeacht of het in de praktijk klopt of niet. Dit levert soms hilarische taferelen op, waarbij mensen die ooit een een computer hebben aangeraakt opgeroepen worden voor .NET ontwikkelaar functies enzo. De laatste interim medewerker die ik daarover sprak wist niet eens het verschil tussen een programmeur en een kabellasser “Da’s toch allebei op’t internet?” - Mijn vermoeden is dat deze interims bevolkt zijn door ex pol en soc. studenten waar ze verder ècht geen blijf mee wisten… maar da’s maar een idee. Bij VDAB is dit vaak nog veel erger, en verwijst men je eindeloos door naar ‘de website’ wanneer je onnozele berichten binnenkrijgt voor jobs die nergens op slaan, omdat ze zelf de heilige website als enige houvast hebben en verder geen sikkepit inzitten met je job of werkloosheid (toch zeker niet wanneer het vijf voor vier is op een donderdagavond, want vrijdag nemen ze meestal vrij om uit te blazen van de 'drukke werkweek').

Ik durf trouwens ronduit beweren dat ik als werkloze harder werk dan de meeste VDAb en interim medewerkers… zeker wanneer je het in gepresteerde echte zoek-uren uitrekent (misschien een idee voor een TV-programma… “Wie werkt het hardst?” waarbij  iemand met een bepaalde job tegenover iemand anders een week wordt opgevolgd en dan wordt er uitgerekend wie er het meest heeft gewerkt.)  Maar ik dwaal af ….

Arbeidsvreugde, is misschien hetgeen hier stilaan ten grave gedragen wordt, en da’s jammer want da’s denk ik het enige èchte wapen tegen werkloosheid EN armoede. Een wapen dat geen van de partijen die nu aan de macht zijn in de strijdt werpen kan, omdat ook dàt een product is van allerlei vooral maatschappelijke factoren…

Tot slot wil ik vooral meedelen dat werklozen beschimpen en voor parasieten verslijten in de media vroeg of laat z’n weerbots zal hebben, want het grenst intussen aan zeer zware discriminatie op menselijk niveau. Een werkloze is geen üntermensch zoals sommige partijen laten uitschijnen.